اختلال نافرمانی مقابله‌ای (ODD) چیست؟
به نظر می‌رسد تقریباً از هر ده کودک زیر 12 سال، یک کودک به اختلال نافرمانی مقابله‌ای (ODD) مبتلا است که نسبت ابتلای پسران به آن دو برابر دختران است. برخی از رفتارهای رایج در کودکان مبتلا به این اختلال عبارتند از:
اختلال نافرمانی مقابله ای نوعی اختلال رفتاری است. این بیماری بیشتر در کودکان تشخیص داده میشه. کودکان مبتلا به ODD نبست به همسالان، والدین و معلمان سرکش هستن و رفتار نسبتاً خصمانه‌ای دارن. وضعیت اونها برای دیگران نسبت به خودشون نگران کننده‌تر است.
ODD معمولاً در سنین اولیه دبستان تشخیص داده میشه و در سنین بلوغ هم متوقف میشه. کودکانی که به ODD مبتلا هستن الگوی کاملاً مطلوبی از مشکلات رفتاری دارن..
علائم این اختلال شامل:
- عصبانی بودن و تحریک پذیری غیرمعمول
- غالباً کنترل حال خودشون رو از دست میدن (از کوره در میرن)
- خیلی زود ناراحت میشن
- از قوانین پیروی نمیکنن
- عمداً مردم رو آزار میدن
- دیگران رو مقصر اشتباهات خودشون میدونن
- کینه توز هستن
همه کودکان هر از گاهی میتونن این علائم رو داشته باشن. اون چیزی که ODD رو از رفتارهای عادی متمایز میکنه، شدت و مدتی است که ادامه داره. کودک مبتلا بهODD حداقل شش ماه دچار مشکلات شدید رفتاری میشه.
مشخصه دیگر ODD خسارتی است که به روابط خانوادگی وارد میشه. این تعاملات منفی به پیوند والدین و کودک آسیب میرسونه و الگوهای رفتاری خصمانه رو تقویت میکنه.
کمک به یک اختلال رفتاری
به دلیل شدت این مسائل مراکز بهداشت روان، کمک به اختلال رفتاری را بسیار مهم دانسته اند. درمان شناختی رفتاری به همراه دارو راهی موثر برای درمان اختلالات مانند ODD است. اختلالات رفتاری اغلب توسط والدین و اطرافیان با اختلالات روانی اشتباه گرفته میشود.
درمان اختلال نافرمانی
والدین نقش اساسی در درمان اختلال نافرمانی مقابله ای دارن. این ممکن است تعجب آور باشه، چون کودکان مبتلا تشخیص داده میشن، اما در ODD این رابطه والدین و کودک است که باید اصلاح بشه، این بدان معناست که هر دو طرف برای بازگشت به مسیر درست باید تغییراتی ایجاد کنن.
همه برنامه‌ها دارای اهداف خاصی هستن، مانند کمک به والدین در یافتن حد فاصل بین بیش از حد سختگیر و آسون گیر بودن. والدین یاد میگیرن که به طور مداوم از این استراتژی‌ها استفاده کنن. یکی از دلایلی که بعضی اوقات راهکارهای مدیریت رفتار موثر نیست، این است که والدین تکنیک‌های مختلف و متناقضی رو امتحان میکنن یا به اندازه کافی به یک برنامه پایبند نیستن تا مزایای اون رو ببینن. والدین و کودکان همچنین مهارت‌های حل مسئله رو یاد میگیرن که در صورت بروز مشکلات میتونن به اونها اعتماد کنن.
کدام کودکان در معرض ابتلا به این اختلال هستند؟
اختلال نافرمانی مقابله ای در پسران بیشتر از دختران است. کودکانی که مشکلات ذهنی زیر رو دارن هم به احتمال زیاد دچار ODD میشن:
- اختلالات خلقی یا اضطرابی
- اختلال رفتاری
- اختلال کمبود توجه / بیش فعالی (ADHD)
علائم ODD در کودک چیست؟
بیشتر علائمی که در کودکان و نوجوانان مبتلا به ODD دیده میشه، در بعضی مواقع در سایر کودکانی که مبتلا نیستن هم اتفاق میافته. این امر خصوصاً در مورد کودکان در سنین ۲ یا ۳ سالگی یا در طی ساله‌ای نوجوانی بیشتر صدق میکنه. بسیاری از کودکان تمایل به نافرمانی، بحث و گفتگو با والدین یا سرپیچی دارن. اونها ممکن است غالباً هنگام خستگی، گرسنگی یا ناراحتی چنین رفتاری داشته باشن. اما در کودکان و نوجوانان مبتلا به ODD ، این علائم بیشتر اتفاق میافته. اونها همچنین در یادگیری و سازگاری در مدرسه تداخل دارن
چگونه ODD در کودک تشخیص داده میشه؟
یک روانپزشک کودک یا یک متخصص بهداشت روان واجد شرایط می تونه اختلال نافرمانی مقابله ای رو تشخیص بده. او با والدین و معلمان در مورد رفتار کودک صحبت میکنه و ممکن است کودک رو مشاهده کنه. در برخی موارد، کودک شما ممکن است به آزمایش سلامت روان نیاز داشته باشه.
چه عواملی باعث ODD در کودک میشه؟
محققان نمیدونن چه عواملی باعث ODD می شه. اما ۲ دلیل اصلی برای اون وجود دارد:
- نظریه رشد؛ این نظریه نشان میده این که مشکلات از زمانی که کودکان نوپا هستن شروع میشه. کودکان و نوجوانان مبتلا به ODD ممکن است در یادگیری استقلال از والدین یا شخص اصلی دیگری که از نظر احساسی به اونها وابسته بودن، مشکل داشته باشن. رفتار اونها ممکن است از مسائل طبیعی رشد باشه که تا بعد از این سالها طول بکشه.
- نظریه یادگیری؛ این تئوری نشون میده که علائم منفی ODD نگرش‌های آموخته شده هستن. اونها مثل آینه تأثیرات روش‌های تقویت منفی که توسط والدین و دیگران استفاده میشه رو بازتاب میدن. استفاده از نیرو و روش‌های منفی، رفتارهای ODD کودک رو افزایش میده. به این دلیل که این رفتارها به کودک امکان میده اونچه رو که میخواد به دست بیاره: توجه و واکنش والدین یا دیگران.
چگونه ODD در کودک درمان میشه؟
درمان زودرس اغلب میتونه از بروز مشکلات بعدی جلوگیری کنه. درمان به علائم، سن و سلامتی کودک شما بستگی داره. همچنین به شدت اختلال نافرمانی مقابله ای بستگی خواهد داشت.
کودکان مبتلا به ODD ممکن است نیاز به درمانگرهای مختلف و انواع روش‌های درمانی داشته باشن. درمان ممکن است شامل موارد زیر باشه:
- درمان شناختی-رفتاری. کودک یاد میگیره مشکلات رو بهتر حل کنه و ارتباط برقرار کنه. او همچنین یاد میگیره که چگونه انگیزه‌ها و عصبانیت رو کنترل کنه.
- خانواده درمانی. این روش درمانی به ایجاد تغییراتی در خانواده کمک میکنه. این مهارت‌های ارتباطی و تعاملات خانوادگی رو بهبود میبخشه. داشتن فرزند مبتلا به اختلال نافرمانی مقابله ای برای والدین بسیار سخت است. همچنین میتونه برای خواهر و برادر مشکلاتی ایجاد کنه. والدین و خواهر و برادرها نیاز به حمایت و تفاهم دارن.
- گروه درمانی. کودک مهارت‌های اجتماعی و بین فردی بهتری پیدا میکنه.
- داروها. این موارد اغلب برای درمان ODD استفاده نمیشن. اما ممکن است کودک برای علائم یا اختلالات دیگر مانند ADHD به اونها نیاز داشته باشه.