اختلال شخصیت خودشیفته چیست؟
اختلال شخصیت خودشیفته به انگلیسی: (Narcissistic Personality Disorder) یکی از انواع مختلف اختلالات شخصیت است. نوعی اختلال روانی که در آن فرد دارای حس خود بزرگ بینی است. توجه و تحسین بیش از حد نسبت به خود دارد. همدلی اش با دیگران ضعیف است و دارای روابط آشفته ای است. این افراد دارای اعتماد به نفس کاذبی هستند که در زیر نقاب اعتماد به نفس بالا، عزت نفسی شکننده نهفته است که در برابر کوچکترین انتقادی آسیب پذیر هستند!
علائم اختلال شخصیت خودشیفته
این افراد معمولا مغرور و خود محور به نظر می رسند. آنها اعتقاد دارند که یک سر و گردن از دیگران بالاتر هستند. افراد دارای اختلال شخصیت خودشیفته به سختی می توانند احساسات خود را مدیریت کنند. در برابر انتقاد به شدت واکنش نشان می دهند. این افراد ممکن است رفتاهای تکانشی مانند رابطه جنسی پر خطر و قمار انجام دهند. شاید در ظاهر به نظر برسد که این افراد از اعتماد به نفس بالایی برخوردارند ولی کاملا برعکس است. این افراد دارای عزت نفس بسیار شکننده ای هستند. آنها همیشه می خواهند که در راس هر کاری دیده شوند و برتر از دیگران باشند.
اختلال شخصیت خودشیفته معمولا در اوایل بزرگسالی ظاهر میشود. شدت علائم در اختلال شخصیت خود شیفته از فردی به فرد دیگر می تواند متفاوت باشد. افراد مبتلا به این اختلال می توانند ویژگی های زیر را داشته باشند:
- اهمیت دادن به خود به صورت اغراق آمیز
- خود را مستحق تحسین مداوم و بیش از حد دانستن
- رویای داشتن موفقیت، قدرت، درخشش، زیبایی و همسر ایده آل
- به دیده تحقیر نگریستن به افراد رده پایین اجتماعی
- توقع پذیرفته شدن بی چون و چرای انتظاراتشان
- استفاده کردن از دیگران به عنوان وسیله برای رسیدن به مقاصد خود
- بی اهمیت و کوچک شمردن نیازها و احساسات دیگران
- حسادت به دیگران و اعتقاد به اینکه دیگران به آنها حسادت می کنند
- داشتن رفتاری متکبرانه توام با خودستایی و ادعا
- نسبت به انتقاد بسیار حساس و زودرنج بودن
- بی تاب و عصبی شدن، در صورت طولانی شدن درمان
- با وجود داشتن مشکلات بین فردی فراوان بسیار بی تفاوت و خونسرد هستند.
- واکنش همراه با عصبانیت و پرخاشگری تا خود را برتر و فرد مقابل را حقیر جلوه دهند.
- مشکل در تنظیم احساسات و رفتار
- مشکل در مواجهه با استرس و پذیرش تغییرات
- داشتن احساسات نهفته مانند ناامنی، شرم، آسیب پذیری و حس حقارت
- اغراق در صمیمیت با دیگران به ویژه افراد ثروتمند و خاص
- بزرگنمایی دستاورد های خود و کوچک شمردن دستاوردهای دیگران
- عدم توانایی یا عدم تمایل به شناسایی احساسات یا نیازهای دیگران
- شاخ و برگ دادن به مشکلات خود و عدم علاقه به شنیدن مشکلات دیگران
علل اختلال شخصیت خودشیفته
بر اساس تحقیقات انجام شده، ژنتیک می تواند نقش زیادی در ایجاد این اختلال داشته باشد.
عوامل محیطی نیز می توانند تاثیر زیادی در شکل گیری این اختلال داشته باشند. مانند:
- مورد سوء استفاده یا بی توجهی قرار گرفتن در دوران کودکی
- اهمیت بیش از حد به کودک و نازپرورده بار آوردن او
- انتظارات غیر واقعی والدین
- بی قید و بندی در امور جنسی (اغلب با خودشیفتگی همراه است.)
- تاثیرات فرهنگی
تشخیص اختلال شخصیت خودشیفته
تشخیص اختلال شخصیت خودشیفته چالش برانگیز است. چرا؟
- چون می تواند با انواع دیگر اختلالات شخصیتهمپوشانی داشته باشد. ممکن است فرد همزمان به اختلال شخصیت خودشیفته و اختلال دیگری نیز مبتلا باشد.
- ممکن است فردی که به اختلال شخصیت خود شیفته مبتلا است، قادر به تشخیص این موضوع نباشد که مشکلات زندگی اش ناشی از رفتار خود اوست و در عوض به سرزنش دیگران بپردازد.
- ممکن است فرد مبتلا به اختلال شخصیت خود شیفته نسبت به انتقاد و یا ضعفهای خود، بسیارحساس باشد. این امر باعث می شود که دیگران نتوانند در مورد رفتار او و اینکه این رفتار تا چه اندازه می تواند آسیب زننده باشد با او صحبت کنند.
برای تشخیص اختلال شخصیت خودشیفته حداقل پنج مورد از معیارهای زیر ضروری است:
- تمایل به بزرگ نمایی
- اشتغال ذهنی بی حد و حصر در مورد قدرت، استعداد، زیبایی یا عشق ایده آل
- اعتقاد به منحصر به فرد بودن خود
- نیاز به تحسین بیش از حد
- توقعات و انتظارات نابجا در پیشرفت و ادامه درمان
- سوء استفاده از دیگران برای رسیدن به اهدافشان
- عدم همدلی و تمایل به درک احساسات و نیازهای دیگران
- حسادت به دیگران و در عین حال اعتقاد به اینکه دیگران به آنها حسادت می کنند
- داشتن رفتارهای متکبرانه
درمان اختلال شخصیت خودشیفته
برای درمان این اختلال دارویی وجود ندارد! روان درمانی می تواند به فرد کمک کند تا بتواند ارتباط موثرتری با دیگران برقرار کند.
ایجاد تعاملات مثبت با افراد دیگر می تواند زمینه های مختلف زندگی شما را تا حد زیادی بهبود بخشد.
روان درمانی
روان درمانی می تواند به افراد دارای این اختلال برای طی کردن روند درمان کمک زیادی کند.
روان درمانی و مشاوره به فرد کمک می کند:
- رابطه خود را با همکاران و همسالان خود بهبود ببخشد.
- روابط شخصی خود را حفظ کند.
- نقاط قوت خود را بشناسد تا بتواند انتقادات یا شکستها را تحمل کند.
- احساسات خود را درک و مدیریت کند.
- اهداف واقع بینانه برای خود تعیین کند.
- عزت نفس خود را تقویت کند.
از آنجا که تغییر در ویژگی های شخصیتی دشوار است، امکان دارد چندین ماه طول بکشد تا بهبودی مشاهده شود. در این مدت ، ممکن است شخص درمان را به عنوان اتلاف وقت تلقی کرده و وسوسه شود که آن را رها کند. با این حال ، مهم است که به او کمک کنیم تا به درمان پایبند باشد.
موارد زیر توصیه هایی به افراد با اختلال شخصیت خودشیفته هستند که ممکن است در طی درمان به آنها کمک کند:
- از الکل ، مواد مخدر و سایر موادی که باعث رفتارهای منفی می شوند خودداری کنید.
- حداقل سه بار در هفته ورزش کنید تا به تقویت روحیه کمک کند.
- برای کاهش استرس و اضطراب به روش های آرام سازی مانند یوگا و مدیتیشن بپردازید.
- آنچه را که نمی توانید بدست بیاورید، بپذیرید.
- بهبودی اختلال شخصیت خودشیفته زمان می برد. با در نظر گرفتن هدفتان از بهبودی و یادآوری آن به خود، سعی کنید انگیزه خود را حفظ نمایید.
- شما می توانید برای ترمیم روابط آسیب دیده تلاش کنید تا شاید از زندگی خود رضایت بیشتری کسب کنید.